Rektovajinal Fistül Tedavisinde Epizyoproktektomi Yöntemi
Vajinal zor bir doğum sonrası 8 yıldır vajenden gaz ve gaita gelme ve dışkı tutamama şikayeti olan hastanı muayenesinde alçak yerleşimli rektovajinal fistül görülmekte. Hastaya öncelikle enfeksiyonu kontrol altına almak amacıyla fistül yoluna seton yerleştirildi. Yapılan kinik ve radyolojik muayenede makat kaslarında ayrışma olduğu tespit edildi. Seton yerleştirlmesinden 3 hafta sonra epizyoproktektomi tekniği ile rektovajinal fistül cerrahisi gerçekleştirildi.
Epizyoproktektomi Nedir?
Epizyoproktektomi, ileri derece sfinkter yaralanmalarının eşlik ettiği, rektovajinal fistül hastalığının tedavisinde kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Temel amaç, vajen ile rektum arasındaki fistül (kanal) yolunu kapatmak ve aynı zamanda anal sfinkter (makat kası) mekanizmasını yeniden yapılandırarak dışkı tutma fonksiyonunu düzeltmektir. Rektovajinal fistül ile beraber makat kaslarında (sfinkter) hasar olan kadınların hikayesinde genellikle zor vajinal doğum hikayesi vardır. Doğum sırasında vajen altında yapılan keside tam onarım yapılmaması, erken dönemde dikişlerin ayrışması ya da gözden kaçmış onarılmamış kas yırtıkları hem rektovajinal fistüle hem de sfinkter yetmezliğine sebep olur. Vajenden gaz ve gaita gelme ve dışkı tutamama şikayetleri doğumdan hemen sonra başlayacabileceği gibi, aylar sonra da görülebilir. RVF’ün tedavisi her zaman cerrahi olmakla beraber sfinkter onarımının cerrahisine şikayetlerin şiddetine, kas hasarının derecesine göre karar verilir. Küçük kas hasarlarına bağlı şikayetlerin, özellikle genç hastalarda pelvik taban rehabilitasyonu yöntemleri ile de tedavisi mümkün olabilir.
Cerrahi Yöntemin Basamakları
- Fistülün çıkarılması / fistül yolunun kapatılması: Vajen ve rektum arasındaki anormal geçiş kesilerek kapatılır.
- Sfinkteroplasti: Anal sfinkter kasları uç uca veya örtüşmeli şekilde onarılır.
- Perineoplasti: Perine bölgesi estetik ve fonksiyonel olarak yeniden şekillendirilir.
Avantajları
- Hem fistül onarımı hem de sfinkter rekonstrüksiyonu aynı seansta yapılır.
- Hastada fekal inkontinans (dışkı kaçırma) şikâyetleri de düzelebilir.
- Vajinal ve perineal anatominin yeniden oluşturulmasıyla yaşam kalitesi artar.
Uzun Dönem Sonuçlar
- Fistül kapanma oranları %70–90 civarındadır.
- Kontinans (dışkı tutma) fonksiyonunda belirgin iyileşme sağlanır.
- Başarıyı etkileyen faktörler: önceki cerrahiler, fistülün boyutu, çevre dokuların hasar düzeyi ve cerrahın deneyimidir.
Özetle, epizyoproktektomi, doğuma bağlı RVF ve beraberinde anal sfinkter hasarı olan hastalarda sık tercih edilen ve uzun dönemde tatmin edici sonuçlar veren cerrahi yöntemlerden biridir.