Rektum Kanseri
Rektum Kanseri Nedir?
Kolon ve rektum kanseri; kolon ve rektumun içinde kayganlığı sağlamak üzere mukus adı verilen maddeyi salgılayan bezlerin hücrelerinden gelişirler. Kolon ya da rektumdan köken alan kanserlere kolorektal kanser adı verilir.
Bu kanserler köken aldıkları bölgeye göre doğrudan kolon kanseri ya da rektum kanseri olarak da isimlendirilir. Fakat birçok ortak özelliğe sahip olmaları nedeniyle genel olarak ortak bir grup içinde kabul edilirler.
Rektum kanseri, rektum adı verilen kalın bağırsağın son kısmında ortaya çıkan kanser türüdür. Kalın bağırsağın bu bölümü, sindirim işlemi tamamlanmadan önce dışkının depolandığı ve son hazırlıkların yapıldığı alandır.
Rektum Kanseri Neden Olur?
Vücutta hücrelerin kontrol dışı bir şekilde çoğalmaya başlaması ile kanser oluşumu gerçekleşir. Hemen hemen vücudumuzun her yerindeki hücreler kanserleşebilir ve diğer bölgelere doğru yayılabilirler.
Kalın bağırsak kanserleri genellikle hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve bölünmesi sonucu oluşur. Kanser, normal hücrelerin DNA'larındaki bazı değişiklikler sonucu meydana gelir ve bu hücreler anormal bir şekilde çoğalır. Bu durumda, oluşan tümör zamanla büyüyebilir ve çevre dokulara veya diğer vücut bölgelerine yayılabilir.
Rektum Kanseri Belirtileri
Rektum kanseri genellikle semptomlar gösterir. Bu belirtileri arasında uzun süreli kabızlık veya ishal, dışkıda kan veya kanama bulanabilir. Ayrıca karın ağrısı veya kramplar, kilo kaybı, halsizlik ve bağırsak alışkanlıkların da belirgin değişiklikler bulunabilir.
Kolorektal kanserler sıklıkla sindirim sistemi içine kanamaya neden olurlar. Kan dışkıya bulaşmış olarak ya da onun rengini koyulaştırmış olarak görülebilir. Ya da sıklıkla dışkı tamamen normal de görülebilir.
Ancak zamanla bu kronik gözle görülmeyen kan kaybı hastada anemi (kansızlık) gelişmesine neden olabilir. Bazen kolorektal kanserin ilk bulgusu hastada aneminin saptanması olabilir.
Rektum Kanseri Türleri
Kolon ve rektum kanseri sıklıkla (%95) adenokanserler oluşturur. Kolorektal kanser denildiğinde hemen her zaman bu kanser türünden bahsedilmektedir. Bir risk faktörü, sizin belli bir hastalığa yakalanma şansınızı artıran herhangi bir faktör olabilir.
Değişik kanserlerin değişik risk faktörleri vardır. Bunların bazıları, örneğin sigara kullanımı, değiştirilmesi zor olan faktörlerdir. Ancak bazıları, örneğin kişinin yaşı veya aile öyküsü, değiştirilemez. Araştırmalarda kişide kolorektal polip veya kanser gelişme risklerini artıran birçok risk faktörü belirlenmiştir.
Rektum Kanseri Tarama Testleri
Kolonoskopi uzun, bükülebilir bir enstrüman aracılığıyla kalın barsak ve rektumun incelenmesidir. Anormalliklerin tespit edilmesi, buralardan örnek alınması veya saptanan anormal yapıların çıkarılması için kullanılan bir tetkiktir.
Güvenli ve etkin olduğu için en sık önerilen tarama testidir. Çünkü bütün kolon değerlendirilir ve kanserleşme eğilimi olan polipler çıkarılarak kolon kanseri önlenebilir. Kolonoskopi kolorektal kanser taraması için altın standart bir tanı yöntemidir.
Tam kan sayımı ile kanınızdaki değişik hücre tiplerinin sayısını belirler. Bilgisayarlı tomografi ile ise bağırsağın iç yapısı değerledirilir.
Rektum Kanseri Risk Faktörleri
Rektum kanseri risk faktörleri arasında yaş, ailede rektum ve kolon kanseri öyküsü yer alabilir. Kişinin ailesinde 50 yaştan erken bir kanser öyküsü varsa 40 yaştan sonra kolonoskopi yaptırmalıdır. Ayrıca aşırı alkol tüketimi, obezite, sigara içme, diyetsel faktörler ve bazı kalıtsal sendromlar yer alabilir.
Rektum kanseri riskini düzenli olarak doktor kontrolüne giderek ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek azaltırsınız. Ancak, herhangi bir sağlık sorunu veya semptom varsa, bir doktora danışmak önemlidir.
Kolon kanseri hastaları için risk artışı olan bu kanserler;
- İkinci bir kolon kanseri (bu ilk kanserin nüks etmesinden farklıdır),
- Rektum kanseri,
- Mide kanseri,
- İnce bağırsak kanseri,
- Anüs kanseri,
- Safra yolu kanseri,
- Uterus (rahim) kanseri,
- Böbrek kanseri,
- Üreter kanseri.
Rektum Kanseri Poliplerinin Tedavisi
Kolorektal bir polibin kansere dönüşmesini tahmin etmede görsel bir kanıt yoktur. Poliplerin çıkarılması ve patolojik inceleme yapılması gerekmektedir. Poliplerin büyük bir çoğunluğu kolonoskopi sırasında çıkarılabilir.
Büyük ve düz tabanlı poliplerde, kolonoskopi ile çıkartmak, zor, yetersiz ve barsak delinmesi açısından riskli olabilir. Bu nedenle bazı hastalarda polibin çıkarılması için cerrahi tedavi gerekebilir. Eğer kolonoskopi ile çıkartılması mümkün olmayan rektum poliplerinde TAMİS yöntemi ile polip çıkartılabilir.
Erken evre rektum kanseri genellikle tedavi edilebilir. Tedavi seçenekleri cerrahi müdahale, kemoterapi, radyoterapi veya bunların bir kombinasyonunu içerebilir. Erken teşhis ve tedavi, tedavi başarısını artırabilir ve hastalığın yayılmasını önleyebilir.
Kolon kanseri için radyoterapi (ışın tedavisi) ender olarak kullanılmaktadır.
Rektum Kanseri Laparoskopik Cerrahi
Her hasta veya hastalık laparoskopik cerrahi için uygun olmayabilir. Hastalar ve cerrahlar için esas önemli olan hangi teknik uygulanırsa uygulansın, başarılı bir cerrahi operasyon uygulanmasıdır.
Tecrübeli merkezlerde kolorektal kanser tedavisi için laparoskopik ve geleneksel cerrahiyi kıyaslanmıştır. Çalışmalar göstermiştir ki her iki tekniğin uzun dönemde sonuçları benzerdir. Fakat laparoskopik cerrahide daha hızlı iyileşme olmaktadır.
Rektum Kanseri hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları...
Rektum Kanseri Tehlikeli Mi?
Rektum kanseri ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavi edilmezse veya erken evrede teşhis edilip tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilir. Ancak, erken teşhis edildiğinde uygun tedavi yöntemleriyle müdahale edildiğinde birçok vakada tedavi edilebilir ve iyileşme şansı yüksektir.
Rektum Kanseri İlk Nereye Sıçrar?
İlk olarak genellikle çevre dokulara ve yakındaki lenf bezlerine yayılabilir. Yerel olarak başladığı için ilk olarak çevresindeki dokulara. Sonrasında bağırsak duvarına ve etrafındaki yapısal elemanlara (örneğin, karın boşluğundaki diğer organlara) yayılma eğilimindedir.
Ayrıca, sıklıkla lenf damarları aracılığıyla lenf bezlerine yayılabilir. Yayılma süreci hastadan hastaya değişebilir ve kanserin evresine, agresifliğine ve diğer faktörlere bağlı olabilir. Bu nedenle, kanserin yayılma paterni kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Rektum Kanseri Tamamen İyileşir Mi?
Erken evrelerde teşhis edildiğinde ve uygun tedavi yöntemleriyle müdahale edildiğinde tamamen iyileşebilir. Ancak, iyileşme şansı birçok faktöre bağlıdır.
Tedavi edilirken vakaların birçoğunda başarılı sonuçlar alınabilir ve hastalar tamamen iyileşebilir. Tedavi planı genellikle kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna, kanserin agresifliğine ve diğer faktörlere göre belirlenir. Cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi veya bunların bir kombinasyonu tedavi seçenekleri arasında yer alabilir.
Ancak, rektum kanseri tedavisi bazen hastalığın geri dönmesi (nüks) riskini taşıyabilir. Bu nedenle, tedavinin ardından düzenli takip ve kontrol muayeneleri önemlidir. Doktorlar, hastalığın tekrarlama riskini azaltmak için hastaları izler ve gerekirse ek tedavi veya takip süreçleri uygularlar.
Kolon ve Rektum Polipleri
Polipler toplumun yaklaşık %20-30’unda görülen ve görüntüleme yöntemlerinde oldukça sık karşılaşılan oluşumlardır. Polipler, bağırsağın mukoza adı verilen en iç tabakasındaki kontrolsüz büyüme sonucunda gelişirler.
Polipler, kalın barsağın tümünde görülebilir ancak daha sıklıkla sol kolonda, sigmoid kolonda ve rektumda gelişirler. Polipler iyi huylu tümörler olmakla beraber bazı tipleri yıllar içinde kansere dönüşebilir.
Kolorektal kanserlerinin %90’dan fazlası ise bir polipden gelişimi sık görülen bir durumdur. Bazı polipler düzdür, bazıları saplıdır, büyüklükleri ve dokusal özellikleri de birbirinden farklı olabilir. Bu farklılıklar kanser gelişimi için son derece önemlidir.
Kolon ve Rektum Kanseri Ameliyatı Sonrası Takip
Hasta, tedavisinin tamamlanmasının ardından yıllarca belli aralıklarla doktorunun kontrolü altında olmalıdır. Tüm takip randevularına zamanında gidilmesi çok önemlidir.
Bazı yan etkiler tedavi bitiminden sonra uzun süreler devam edebilmektedir. Bazıları ise çok zaman geçtikten sonra ortaya çıkabilmektedir.
Aslında takip kontrollerini belirlenecek sıklığı biraz da hastanın kanser evresi ve onun nüks etme olasılığı ile ilişkilidir.
Kolon ve Rektum Kanseri (Kolorektal Kanser) Önlenebilir Mi?
Kolorektal kanser gelişmesini kesin olarak önleyecek bir yol yoktur. Fakat kişi özellikle kontrol edilebilir risk faktörlerini elimine ederek kendi riskini azaltabilir.
Düzenli taramalar ile kolorektal kanserler tamamen tedavi edilebileceği erken bir evrede teşhis etmek mümkündür. Bunun yanında henüz kansere dönüşmemiş poliplerin saptanarak çıkarılması olası kolorektal kanser gelişimini de önlemektedir.
Poliplerin Tedavi Edilmesi Gerekli midir ?
Büyük ve düz tabanlı poliplerde, kolonoskopi ile çıkartmak, zor, yetersiz ve barsak delinmesi açısından riskli olabilir. Bu nedenle bazı hastalarda polibin çıkarılması için cerrahi tedavi gerekebilir. Eğer kolonoskopi ile çıkartılması mümkün olmayan rektum poliplerinde TAMİS yöntemi ile polip çıkartılabilir.
Bu yöntemde laparoskopik cerrahi aletler anal yolla bağırsak içine yerleştirilir. Polip tam kat kesilir ve oluşturulan açıklık dikilerek kapatılır. Bu şekilde hastada karın yolu ile bağırsağın çıkartılacağı cerrahi tedaviden kaçınılmış olur.
Polipler Nüksedebilir mi ?
Bir bağırsak polibi tamamen çıkarıldığında aynı yerde nüks görülme olasılığı oldukça düşüktür. Bununla birlikte, polip çıkartılan bir hastada kolonda yeni poliplerin gelişme ihtimali göz önünde bulundurulur. Bu nedenle doktorunuz size poliplerin çıkarılmasını takiben genellikle 3 ila 5 yıl aralıklarla takip kolonoskopileri yapılmasını önerecektir.
